Η Χημεία Αποφασίζει Ποιον θα Ερωτευτούμε

Θα ήθελα να ξεκινήσω τονίζοντας ότι υπάρχει μια σαφής διάκριση ανάμεσα στον έρωτα και την αγάπη. Πολλοί θα διαφωνήσουν, όμως -ευτυχώς- η επιστήμη είναι με το μέρος μου.
Ένας λειτουργικός ορισμός για την αγάπη θα ήταν ο εξής: “Αγάπη είναι η ικανότητα κι η προθυμία να επιτρέπουμε σ’ αυτούς που μας ενδιαφέρουν να είναι αυτό που διάλεξαν να είναι, χωρίς την απαίτηση να μας ικανοποιήσουν” (Wayne Dyer).
Ο έρωτας, από την άλλη -που πολλοί συγχέουν με την αγάπη- δεν είναι κάτι περισσότερο από μια έμμονη ιδέα, μια εξάρτηση, μια ανάγκη, μια παρόρμηση, μια ομοιοστατική ανισορροπία. Σε καταλαμβάνει και νιώθεις πως κάποιος έχει κατασκηνώσει στο κεφάλι σου, χάνοντας την αίσθηση του εαυτού σου.
Τι μας κάνει να ερωτευόμαστε; Προφανώς, το πρόσωπο που μας ενδιαφέρει είναι η πρωταρχική αιτία. Όμως, έχετε αναρωτηθεί ποτέ, πώς μια εξωτερική δύναμη μπορεί να έχει την επιρροή να το προκαλέσει τόσο έντονα και ανεξέλεγκτα;
Προσωπικά, δε μπορώ να δεχτώ ότι “απλά συνέβη” ως δια μαγείας ή μέσω κάποιας ασύλληπτης, για τον ανθρώπινο νου, διαδικασίας.
Αντιθέτως, υπάρχουν πολλοί χημικοί(!) παράγοντες πίσω από την έλξη και τον έρωτα. Η εμφάνιση είναι το πρώτο -κυριολεκτικά- κριτήριο. Ως ανθρώπινα όντα τείνουμε να ψάχνουμε συμμετρία και συγκεκριμένες αναλογίες μεταξύ των χαρακτηριστικών του προσώπου. Η κοινωνική τάξη είναι, σίγουρα, ένα δεύτερο.
Ακόμη, ο τρόπος με τον οποίο είναι μεγαλωμένος κάποιος, οι αρχές και οι ηθικές του αξίες, καθώς και το επίπεδο ευφυΐας, καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό την απόφασή μας, όσον αφορά το άτομο που θα ερωτευτούμε.
Ωστόσο, δεν είναι οι μόνοι παράγοντες. Η χημεία -κυριολεκτικά η ίδια η χημεία- παίζει τεράστιο ρόλο στο ποιον αποφασίζουμε να ερωτευτούμε ή όχι και συγκεκριμένα τέσσερις χημικές ουσίες στον εγκέφαλο: η ντοπαμίνη, τα οιστρογόνα, η σεροτονίνη και η τεστοστερόνη.
Η ντοπαμίνη είναι ένα φυσικό διεγερτικό που σχετίζεται με τις επιθυμίες, τα κίνητρα, την εστίαση και τον πόθο. Συμμετέχει ενεργά στα συστήματα του εγκέφαλου που σχετίζονται με πράξεις που γίνονται για ένα σκοπό, καθώς και στη συμπεριφορά αναζήτησης ευχαρίστησης και ανταμοιβής. Είναι ο λόγος που οι ναρκομανείς εθίζονται στα ναρκωτικά. Να σημειωθεί πως τα ναρκωτικά που αυξάνουν πολύ τα επίπεδα ντοπαμίνης, όπως είναι οι αμφεταμίνες και η κοκαΐνη μπορεί να προκαλέσουν ψύχωση, κάτι που λίγο πολύ συμβαίνει και στον έρωτα. Τα οιστρογόνα και η τεστοστερόνη είναι οι ορμόνες που μας προκαλούν σεξουαλική επιθυμία. Τέλος, η σεροτονίνη βοηθά στη ρύθμιση της διάθεσής μας, μιας και είναι ο νευροδιαβιβαστής που ευθύνεται για την -έμμονη- σκέψη και συμπεριφορά.
Φυσικά, υπάρχουν πολλές άλλες χημικές ουσίες που είναι σε υπερδιέγερση όταν είμαστε ερωτευμένοι, όμως οι παραπάνω φαίνεται να παίζουν το μεγαλύτερο ρόλο.
Το ερώτημα τώρα είναι: Γιατί ερωτευόμαστε ένα άτομο και όχι κάποιο άλλο;
Σύμφωνα με την ανθρωπολόγο Helen Fisher, η βιολογία μας έλκει προς κάποια άτομα, αντί για κάποια άλλα και εξαρτάται από το βαθμό που εκφράζουμε τις τέσσερις χημικές ουσίες που αναφέραμε.
Κατανοώντας το γιατί νιώθεις αυτό που νιώθεις, έχοντας δηλαδή (εν)συναίσθηση του συναισθήματος και εν συνεχεία το λόγο που επέλεξες το συγκεκριμένο άτομο, σε βοηθάει όχι μόνο να καταλάβεις περισσότερο τον εαυτό σου, αλλά και να μάθεις ποιος είναι αυτός που κινητοποιεί το σύστημα επιβράβευσης του εγκεφάλου σου.
Οι επιλογές για να συνάψεις μια σχέση είναι πολλές, όμως οι πιθανότητες “συμβατότητας” ελάχιστες. Και επειδή ο δειγματισμός είναι για ρούχα και όχι για ανθρώπους, καλό θα ήταν να είμαστε οργανωμένες προσωπικότητες και να συνειδητοποιούμε εγκαίρως αν κάποιος “μας κάνει” ή όχι.
Όσο περισσότερο καταλάβουμε τη λειτουργία αυτών των χημικών ουσιών μέσα μας, όταν ερωτευόμαστε, τόσο πιο σταθεροί θα γίνουμε όταν αγαπήσουμε. Ο έρωτας είναι σπουδαίος, αλλά επειδή βασίζεται σε χημικές ουσίες, μπορεί να εξασθενίσει μαζί με αυτές και εν τέλει να σβήσει οριστικά και αμετάκλητα.
Μια ρεαλιστική προσέγγιση στον ρομαντισμό δε βλάπτει. Ο έρωτας μπορεί να είναι έντονος, αλλά η αγάπη κερδίζει στη διάρκεια. Ας τα διαφοροποιήσουμε, ώστε οι προσδοκίες μας απέναντί τους να είναι ισορροπημένες και βιώσιμες.

Τι είναι η Αγάπη; Τρεις θεωρίες

1. «Η Αγάπη έχει πολλές εκφάνσεις» – Philippa Perry, ψυχοθεραπεύτρια
Αντίθετα με εμάς, οι αρχαίοι δεν στρίμωχναν, ποικίλα συναισθήματα που τους δίνουμε την ετικέτα «Αγάπη», στην ίδια λέξη. Είχαν πολλές παραλλαγές, μεταξύ των οποίων οι εξής:

Φιλία, την οποία αντιλαμβάνονταν ως μια βαθιά αλλά χωρίς σεξουαλική διάσταση, οικειότητα, ανάμεσα σε στενούς φίλους ή μέλη μιάς οικογένειας ή ως ένα βαθύ δέσιμο, που σφυρηλατείται ανάμεσα σε στρατιώτες που πολεμούσαν ο ένας δίπλα στον άλλον στη μάχη.

Το αρχαίο Ρωμαϊκο Ludus πάλι, περιγράφει ένα πιο παιχνιδιάρικο πάρε-δώσε που συμβαίνει όταν χαζολογάμε ή φλερτάρουμε.  Πράγματι, είναι η ώριμη αγάπη που εξελίσσεται με το πέρασμα του χρόνου ανάμεσα σε ζευγάρια που βρίσκονται πολύ καιρό μαζί και περιλαμβάνει αλληλοκατανόηση στην πράξη, αφοσίωση, συμβιβασμούς και αλληλοκατανόηση.

Αγάπη για τους αρχαίους, ήταν ένας πιό γενικευμένος όρος και δεν είχε να κάνει με την αποκλειστικότητα αλλά με ένα πανανθώπινο συναίσθημα που αφορούσε τους γύρω σου.

Φιλαυτία, είνα η αγάπη για τον εαυτό σου, που δεν είναι τόσο εγωιστική όσο ακούγεται. Όπως έλεγε ο Αριστοτέλης ή όπως θα σας πει οποιοσδήποτε ψυχοθεραπευτής, για να μπορέσεις να νοιαστείς για τους άλλους, πρέπει πρώτα να έχεις φροντίσει τον εαυτό σου.

Τέλος, και πιθανότατα τελευταίος, αν και προκαλεί τα περισσότερα προβλήματα και επιπλοκές, ο Έρως, έχει να κάνει με την σεξουαλική έλξη, και το πάθος. Εκτός αν μετεξελιχθεί σε φιλία η/και πράγμα, ο έρως θα εκφυλιστεί και θα σβήσει μόνος του.

Αγάπη είναι όλα τα παραπάνω. Αλλά είναι παράλογο και μη μη ρεαλιστικό να έχουμε την προσδοκία να βιώσουμε και τις έξι εκδοχές της με ένα μόνο πρόσωπο. Γι’ αυτό είναι τόσο σημαντικά πράγματα η οικογένεια και η κοινωνία.

2.  «Η Αγάπη είναι παθιασμένη δέσμευση»,  Julian Baggini, φιλόσοφος και συγγραφέας

Η απάντηση παραμένει ασαφής, εν μέρει διότι η Αγάπη δεν είναι ένα πράγμα. Αγάπη για τους γονείς, τους συντρόφους, τα παιδιά, την πατρίδα, τον διπλανό, τον Θεό, κτλ., όλες έχουν διαφορετική υφή.

Κάθε μια έχει τις παραλλαγές της: Τυφλή, μονόπλευρη, τραγική, σταθερή, ρευστή, υστερόβουλη, ανολοκλήρωτη, άνευ όρων… Στην καλύτερη πάντως, όλες οι εκδοχές της είναι μια ευγενής και παθιασμένη δέσμευση, την οποία καλλιεργούμε και εξελίσουμε, αν και συχνά εμφανίζεται στις ζωές μας απρόσκλητη.

Γι’ αυτό και είναι κάτι περισσότερο από ένα δυνατό συναίσθημα. Χωρίς την δέσμευση, είναι μόνο ένας ενθουσιασμός. Χωρίς το πάθος είναι μόνο εμμονή. Ακόμα και η μεγαλύτερη Αγάπη, χωρίς τα την φροντίσεις και να την καλλιερήσεις, μαραίνεται και πεθαίνει.

3. «Η Αγάπη είναι κίνητρο για όλες τις μεγάλες ιστορίες», Jojo Moyes, συγγραφέας κάτοχος του βραβείου για το Ρομαντικό Μυθιστόρημα της Χρονιάς

Το τι είναι η Αγάπη, εξαρτάται από το πού βρίσκεσαι σε σχέση με αυτήν.Όταν βρίσκεσαι ασφαλής μέσα της, μπορείς να την αισθάνεσαι τόσο φυσική και απαραίτητη, όσο τον αέρα – υπάρχεις μέσα της χωρίς καλά καλά να το προσέχεις. Όταν την στερηθείς, μπορεί να τη νιώθεις σαν εμμονή. Να σε εξαντλεί, σχεδόν σαν σωματικός πόνος.

Η Αγάπη είναι το κίνητρο για τις μεγάλες αφηγήσεις. Όχι μόνο για τις ιστορίες με ρομαντική αγάπη, αλλά και για την αγάπη του γονιού προς το παιδί του, για την αγάπη στην οικογένεια, στην πατρίδα. Εϊναι το σημείο πριν την ολοκλήρωσή της που συναρπάζει. Αυτό που σε χωρίζει από την αγάπη, τα εμπόδια που μπαίνουν ανάμεσά σας. Αυτές τις στιγμές που προσπαθείς να ξεπεράσεις τα εμπόδια, η Αγάπη είναι τα πάντα.

Πηγή: www.lifo.gr